امین حیدرپور منفرد؛ محمد رضا پورمجیدیان؛ فرهاد رجالی؛ سید محمد حجتی؛ پروین رامک
چکیده
سابقه و هدف: شرایط نامساعد محیطی سبب ایجاد تنش در گیاهان و اختلال در رشد و نمو و بقای آنها میشود.امروزه کاربرد میکروارگانیسمهای خاکزی بویژه قارچها و باکتریهای محرک رشد که با انجام فرآیندهای مختلف زیستی در رشد گیاه و چرخه عناصر غذایی خاک دخالت دارند جهت کاهش آثار سوء تنشهای محیطی توصیه میگردد.مواد و روشها: بهمنظور ...
بیشتر
سابقه و هدف: شرایط نامساعد محیطی سبب ایجاد تنش در گیاهان و اختلال در رشد و نمو و بقای آنها میشود.امروزه کاربرد میکروارگانیسمهای خاکزی بویژه قارچها و باکتریهای محرک رشد که با انجام فرآیندهای مختلف زیستی در رشد گیاه و چرخه عناصر غذایی خاک دخالت دارند جهت کاهش آثار سوء تنشهای محیطی توصیه میگردد.مواد و روشها: بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی و کاربرد نهادههای زیستی بر ویژگیهای رویشی گیاه داغداغان (رویش قطری و رویش ارتفاعی، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی و کلونیزاسیون نهال)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل (فاکتورهای قارچ در دو سطح تلقیح قارچ میکوریز آربسکولار و شاهد بدون تلقیح، باکتری در چهار سطح تلقیح سودوموناس، آزسپیریلوم، ازتوباکتر و شاهد و تنش خشکی در سه سطح ظرفیت مزرعه (80، 60 و 40 درصد) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در 4 تکرار در گلخانه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان اجرا و از روش تجزیه واریانس فاکتوریل برای مقایسه ویژگیهای اندازهگیری شده و برای دستهبندی آنها از آزمون چندگانه دانکن در سطح 05/ 0 استفاده شد.نتایج و بحث: در این پژوهشنتایج تجزیه واریانس تلقیح سطحهای مختلف میکروارگانیسمها و تنش خشکی بر صفات رویشی نهالهای داغداغان در سطح پنج درصد با اختلاف معنیدار، بهبود مقادیر اندازهگیری شده و تأثیر فزاینده و مثبت برخی از تیمارها مشاهده شد، در میان صفات مورد آزمایش، نهالهای شاهد که معرف شرایط عادی جنگلها در عدم حضور میکروارگانیسمها است کمترین مقدار را از نظر آماری در مقایسات میانگین داشتند. بهترین عملکرد تیمارها در رویش قطری نهال داغداغان در سه سطح تنش خشکی با تلقیح سودوموناس - گلوموس موسه و ازتوباکتر - گلوموس موسه بویژه در تنش متوسط با مقادیر 0.54 و 0.52 میلیمتر به‌دست آمد. همچنین بیشترین میزان رویش ارتفاعی در هر سه سطح تنش خشکی بویژه در تنش متوسط با تلقیح سودوموناس - گلوموس موسه و ازتوباکتر - گلوموس موسه به ترتیب با میانگین 21.55 و 20.55سانتیمتر و در سطح برگ برای تنش خشکی کم به همراه سودوموناس - گلوموس موسه و سپس ازتوباکتر - گلوموس موسه به ترتیب با میانگین 116و 114.75سانتیمتر مربع به دست آمد. بیشترین طول ریشه در تنش خشکی متوسط با تلقیح سودوموناس و ازتوباکتر، در وزن تر ریشه تحت تنش خشکی متوسط همراه با تلقیح ازتوباکتر و سودوموناس به ترتیب با میانگین 7916/16 و 7941/16 گرم حاصل شد. بیشترین وزن خشک ریشه در تنش خشکی زیاد برای تیمارهای ازتوباکتر و سودوموناس، برای وزن تر و خشک اندام هوایی در تنش خشکی متوسط با تلقیح سودوموناس - قارچ و ازتوباکتر - قارچ حاصل شد. بالاترین درصد کلونیزاسیون نیز در تنش خشکی کم با عملکرد بهتر سودوموناس - قارچ و ازتوباکتر - قارچ به ترتیب با میانگین 144.175 و 42.675 درصد مشاهده شد.نتیجه گیری: عاملهای میکروبی، قارچی و برهمکنش آنها، کلونیزاسیون ریشهها، ویژگیهای رشدی گیاه و جذب آب توسط گیاه را افزایش داده و در نتیجه سبب افزایش تحمل گیاه نسبت به شرایط تنش خشکی شده است.
