راضیه پیله وران؛ زهرا راستگو؛ سارا کرمی؛ بهروز مرادپور
چکیده
سابقه و هدف: پدیده گردوخاک در سال‌های اخیر یکی از مهمترین چالش‌های محیط زیستی در بخش وسیعی از کشور ایران است. شناسایی و پایش گردوخاک، در سطح وسیع با مدلهای پیش بینی عددی وضع هوا و داده ها و محصولات سنجش از دور که از سرعت و دقت بیشتر و هزینه کمتری برخوردار میباشند، از اهمیت فراوانی برخوردار است.مواد و روش‌ها: در این پژوهش، از بین رخدادهای ...
بیشتر
سابقه و هدف: پدیده گردوخاک در سال‌های اخیر یکی از مهمترین چالش‌های محیط زیستی در بخش وسیعی از کشور ایران است. شناسایی و پایش گردوخاک، در سطح وسیع با مدلهای پیش بینی عددی وضع هوا و داده ها و محصولات سنجش از دور که از سرعت و دقت بیشتر و هزینه کمتری برخوردار میباشند، از اهمیت فراوانی برخوردار است.مواد و روش‌ها: در این پژوهش، از بین رخدادهای گردوخاک در فصل گرم و سرد سال در نواحی غرب و جنوب‌غربی کشور، طی دوره آماری 15 ساله (2004 - 2018) به‌طور موردی تعدادی از روزهای دارای گردوخاک با شدت و تداوم زیاد انتخاب شدند. داده‌های مورد استفاده شامل کد هوای حاضر و میزان دید افقی ایستگاه‌های همدیدی واقع در منطقه، محصول AOD سنجنده مودیس و داده‌های FNL برای اجرای مدل WRF Chem است. در گام نخست، بارزسازی و مشاهده شدت پدیده گردوخاک در منطقه مورد مطالعه، با استفاده از الگوریتم ترکیبی Deep Blue و Dark Target صورت گرفت و سپس تصویرهای بارزسازی‌شده به نقشه تبدیل شدند. در گام بعد، به‌منظور بررسی غلظت گردوخاک در منطقه و مناطق تحت تاثیر آن، غلظت ذرات 〖PM〗_10، با استفاده از مدل عددی جفت‌شده WRF - Chem شبیه سازی شد. در نهایت برای ردیابی مسیر ذرات گردوخاک مدل لاگرانژی HYSPLIT به‌کار گرفته شد.نتایج و بحث: مقایسه نتایج حاصل از تصاویر سنجنده مودیس با کدهای هوای حاضر ثبت شده در ایستگاه‌های همدیدی منطقه نشان داد که الگوریتم‌های بازیابیDT وDB این سنجنده از توانایی قابل قبولی در آشکارسازی و شناسایی ماهیت ذرات معلق جو برخوردار هستند. نتایج حاصل از بررسی اندازه ذرات معلق جو روی تصویرهای ماهواره‌ای نشان داد که ذرات موجود در جو اندزه‌ای کمتر از یک میکرومتر دارند که این اندازه بیانگر ماهیت گردوخاکی بودن آن‌ها در جو منطقه‌های غربی و جنوب‌غرب ایران طی دوره‌های مورد مطالعه است. بنابر خروجی مدل عددی WRF - Chem در هر دو رویداد گردوخاک، مناطق واقع در شمال غرب کشور عراق (مرز بین عراق و سوریه)، مناطق شرقی سوریه و مناطق شرقی عراق (هورالعظیم) به‌عنوان چشمه‌های اصلی گسیل ذرات گردوخاک برای منطقه مورد مطالعه، شناسایی شدند.نتیجه‌گیری: نتایج ناشی از مطالعه همزمان بارزسازی گردوخاک با استفاده از تصویرهای ماهواره‌ای، شبیه‌سازی غلظت ذرات معلق با استفاده از مدل جفت‌شده WRF – Chem و نحوه حرکت ذرات با مدل HYSPLIT یافتن منشأ و نحوه انتقال گردوخاک را بهینه کرده و تصمیم‌گیری و تصمیم سازی بهتری را برای پیش بینی مسیر حرکت گردوخاک برای مدیران بخش‌های مختلف و محققان فراهم می‌سازد.
