فاضل امیری؛ طیبه طباطبایی
چکیده
سابقه و هدف: افزایش سطوح غیر قابل نفوذ بهدلیل شهرنشینی، اثرهای نامطلوب بسیاری بر سیستمهای اکولوژیک شهری، از جمله خطرهای محیط زیستی ناشی از گرمای محیط شهری ایجاد کرده است. تعیین رابطه بین ترکیب کاربری و پوشش زمینها و دمای سطح زمین (LST) ، میتواند تأثیر قابل ملاحظه ای بر کاهش دما در محیط های شهر داشته باشد. در سالهای اخیر، گسترش شهر بوشهر ...
بیشتر
سابقه و هدف: افزایش سطوح غیر قابل نفوذ بهدلیل شهرنشینی، اثرهای نامطلوب بسیاری بر سیستمهای اکولوژیک شهری، از جمله خطرهای محیط زیستی ناشی از گرمای محیط شهری ایجاد کرده است. تعیین رابطه بین ترکیب کاربری و پوشش زمینها و دمای سطح زمین (LST) ، میتواند تأثیر قابل ملاحظه ای بر کاهش دما در محیط های شهر داشته باشد. در سالهای اخیر، گسترش شهر بوشهر موجب افزایش سطوح غیر قابل نفوذ، تغییر فضای سبز و تغییر قابل توجه محیط زیست شهری شده است. بنابراین، بررسی تأثیر فضاهای سبز بر محیط پیرامونی در برنامه ریزی شهر بوشهر ضروری است. مواد و روشها: به منظور آشکارسازی اثرهای فضای سبز در محیط های حرارتی شهری، در این تحقیق از تکنولوژی سنجش از دور برای استخراج فضاهای سبز، دمای سطح زمین و پوشش زمین از تصاویر لندست OLI( مرداد 1397 )بدون پوشش ابری از آرشیو دادههای (USGS) لندست، استفاده شد. مشاهده های میدانی در ماه مرداد سال 1397 انجام شد و تغییرات دما و رطوبت نسبی در محیط پیرامونی 13 محدوده فضای سبز شهر بوشهر اندازه گیری و ثبت شد. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از اندازه گیری میدانی، مدل رگرسیون خطی چند متغیره بین دما و رطوبت نسبی با سه متغیر جهت، فاصله و اندازه فضاهای سبز تعیین شده و آثار متقابل بین متغیرها بررسی شد. با اجرای مدل رگرسیون چند متغیره، رابطه بین داده های دما و رطوبت نسبی مربوط به هر نقطه محاسبه شد. آزمون توکی بین میانگین های تغییرهای دمایی و رطوبت نسبی مربوط به هر یک از سه متغیر در سطح اطمینان 95 %انجام شد. نتایج و بحث: نتایج ضریب تبین R 2محاسبه شده از مدل رگرسیون خطی بین سنجه نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی (NDVI) با دمای سطح زمین برابر با 0.72 نشان دهنده وابستگی باال بین تغییرهای دما با تغییرات NDVI است. نتایج حاصل از تحلیل تغییرهای دما با تغییر NDVI نشان داد که تغییرات NDVI که در واقع سنجه فراوانی گیاه است از عاملهای بسیار مهم در کاهش دما و یا در بهبود و افزایش مهمترین کارکرد اکولوژیکی فضای سبز شهری است. نتایج حاصل از دادههای ثبت شده در فاصلهها و جهتهای متفاوت از فضاهای سبز، نشان دهنده کاهش تدریجی دما و افزایش رطوبت نسبی با کاهش فاصله از محدوده های منتخب بوده است. بر این اساس، میزان تأثیر فضاهای سبز بر دما و رطوبت نسبی، تا فاصله 60 متر معنی دار به دست آمد ( p≤0.05 ) همچنین، جهت جغرافیایی غربی دارای کمترین R 2 میزان دما و بیشترین رطوبت نسبی و جهت جغرافیایی شرقی دارای بیشترین میزان دما و کمترین رطوبت نسبی بوده است. میزان بهدست آمده از مدل خطی بین دما و رطوبت نسبی با روابط متقابل بین سه متغیر (جهت، فاصله و اندازه فضاهای سبز) نیز بهترتیب برابر با 0.88 و 0.99 بوده است. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که فضای سبز شهری نقش مهمی در بهبود محیط حرارتی شهری دارد. با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و مقایسۀ محیط حرارتی، میتوان گفت موقعیت و فاصله مکانی از فضاهای سبز شهری بر الگوی حرارتی در محیط شهری تأثیر میگذارد. ما می توانیم قوانین ویژه ای را برای توزیع فضاهای شهری و دامنه های خنک کننده در فصل های گرم در محیط پیرامونی فضاهای سبز شهری داشته باشیم
