مهدی پناهی؛ فرهاد میثاقی؛ فرید قنبری
دوره 15، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 19-38
چکیده
چکیده سابقه و هدف: آب زیرزمینی از دیرباز، مهمترین منبع آبی مورد اطمینان بشر برای استفاده در بخش کشاورزی و شرب بوده است. برای آگاهی از وضعیت منابع آب زیرزمینی و مدیریت بهینه آن، لازم است از نوسانات سطح آب زیرزمینی و تأثیرپذیری کیفیت آب زیرزمینی از عوامل متعدد، به‌طور دقیقی بررسی شود. با پایش دقیق نوسانات و کیفیت آب زیرزمینی می‌توانیم ...
بیشتر
چکیده سابقه و هدف: آب زیرزمینی از دیرباز، مهمترین منبع آبی مورد اطمینان بشر برای استفاده در بخش کشاورزی و شرب بوده است. برای آگاهی از وضعیت منابع آب زیرزمینی و مدیریت بهینه آن، لازم است از نوسانات سطح آب زیرزمینی و تأثیرپذیری کیفیت آب زیرزمینی از عوامل متعدد، به‌طور دقیقی بررسی شود. با پایش دقیق نوسانات و کیفیت آب زیرزمینی می‌توانیم برنامه‌ریزی قابل‌اعتمادی در تأمین و مدیریت منابع آب داشته باشیم. بنابراین هدف از انجام این تحقیق تعیین روند تغییرات پارامترهای کیفی آب‌های زیرزمینی دشت شبستر به منظور شناخت وضعیت کیفی آب زیرزمینی و مشخص کردن نحوه استفاده از آن است. مواد و روش‌ها: در این پژوهش برای شناخت وضعیت کیفی آب زیرزمینی دشت شبستر و مشخص کردن نحوه استفاده از آن از نتایج شیمیایی 15 متغیر کیفی نمونه‌های آب زیرزمینی 13 ایستگاه واقع در منطقه مطالعاتی طی سال‌های 91-1382 از آزمون ناپارامتری مان-کندال استفاده شد و اثر خود همبستگی مرتبه اول از سری داده‌ها حذف شد. شیب خط روند با روش سن محاسبه شد. پارامترهای کیفی مورد بررسی در این تحقیق عبارتند از: مجموع آنیون‌ها، مجموع کاتیون‌ها، EC، SAR، ، ، ، TH، Ph، TDS، ، Na%، ، و که در هر سال دوبار اندازه‌گیری شدند.ن تایج و بحث: نتایج نشان داد سری‌های زمانی مربوط به متغیرهای کیفی در اغلب ایستگاه‌ها (به جز ایستگاه علیشاه، سفیدکمر و ماه کم‌آب شبستر) روند صعودی داشته است. در ماه پرآب 36 سری (18 درصد) و در ماه کم‌آب 17 سری (9 درصد) روند مثبت معنی‌داری را در سطح پنج درصد از خود نشان دادند. همچنین در مجموع کل 390 سری موجود، تعداد 140 سری روند منفی و 250 سری روندی افزایشی یا بدون روند داشتند. همچنین در مورد بیشترین تعداد روند منفی، ایستگاه‌های علیشاه و سفیدکمر در هر دو ماه پرآب و کم‌آب در صدر قرار دارند. مقایسه نتایج بین ایستگاه‌ها حاکی از آن است که کیفیت آب‌های زیرزمینی دشت شبستر در قسمت جنوبی دشت وضعیت بحرانی‌تری دارد. در حالت کلی می‌توان نتیجه گرفت که طی زمان کیفیت آب زیرزمینی منطقه مورد برسی افت داشته است. نتایج حاصل از بررسی مقادیر ضرایب همبستگی سری‌های زمانی متغیرهای کیفی با بارش نرمال سالانه در دوره آماری (1388- 1382) نشان می‌دهد که هیچ یک از متغیرهای کیفی معنی‌داری خاصی در سطح پنج درصد با مقدار بارش سالانه ندارند. نتیجه کلی به‌دست‌آمده در این بخش حاکی از عدم ارتباط بین بارش‌های صورت‌گرفته در مقیاس سالانه و متغیرهای کیفی است. این در حالی است که تراز سطح ایستابی در طول سال‌های مشترک آماری با متغیرهای کیفی (1391- 1382) تقریبا با شیب ثابتی افت داشته است. همچنین متغیرهای اقلیمی بارش، دما و تبخیر عامل تغییردهنده خصوصیات کیفی آب‌های زیرزمینی دشت شبستر تشخیص داده نشدند و تغییرات نامطلوب آنها تحت تأثیر عوامل انسانی تشخیص داده شدند. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت که در صورت ادامه وضع موجود امکان استفاده پایدار از منابع آب زیرزمینی دشت شبستر غیرممکن خواهد بود. با عدم تصفیه فاضلاب‌های شهری و صنعتی و رها شدن زه‌آب‌های کشاورزی در سطح دشت و همسایگی با دریاچه ارومیه و پیشرفت شوره‌زار، کیفیت آب‌ها به طرز نامطلوبی تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت
کمال سادات اسیلان؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ سعید قهاری؛ مهرداد مرادی قهدریجانی؛ مهدی پناهی
دوره 12، شماره 4 ، دی 1393
چکیده
به‌منظور بررسی توانایی عصاره آبی پوسته ارقام برنج ایرانی بر کنترل جوانهزنی و رشد گیاهچههای سوروف، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار و در دو شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق که در سال 1389 در گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد، تأثیر عصاره پوسته ...
بیشتر
به‌منظور بررسی توانایی عصاره آبی پوسته ارقام برنج ایرانی بر کنترل جوانهزنی و رشد گیاهچههای سوروف، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار و در دو شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق که در سال 1389 در گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد، تأثیر عصاره پوسته 20 رقم برنج در 4 غلظت (شاهد، 5،10 و 15 درصد) بر جوانهزنی و رشد گیاهچههای علف هرز سوروف، مورد آزمایش قرار گرفت. مطالعات آزمایشگاهی نشان داد که تعدادی از ارقام برنج تأثیر تحریک‌کننده و برخی دیگر اثر بازدارنده بر رشد علف هرز سوروف دارند. رقم خزر بیشترین بازدارندگی را بر درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و وزن خشک ساقه‌چه نشان داد. همچنین ارقام اصلاح شده نسبت به ارقام بومی دارای خاصیت بازدارندگی بالاتری بودند، در حالی که ارقام بومی نقش مهمی در تحریک جوانهزنی دانه سوروف ایفا کردند. نتایج تحقیقات گلخانهای نشان داد که رقم خزر باعث کاهش معنی‌دار درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول ریشه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه و وزن خشک کل علف هرز سوروف (01/0P≤) گردید. رقم ندا بالاترین نقش کنترل‌کنندگی بر طول ساقه‌چه را نشان داد. این مطالعه نشان داد که ارقام مختلف تأثیرات متفاوتی را در بازدارندگی بر فاکتورهای رشدی سوروف داشته، که از این خصوصیت می‌توان به‌عنوان یک علف‌کش طبیعی استفاده نمود. همچنین افزایش غلظت عصاره سبب افزایش تأثیر بازدارندگی و تحریککنندگی ارقام مختلف برنج بر علف هرز سوروف گردید.
