علیرضا قاسم پور؛ مصطفی شهنانی
دوره 16، شماره 4 ، دی 1397، ، صفحه 81-92
چکیده
سابقه و هدف:
تولید برنج سبوس دار، در جهان حدود 482 میلیون تن است. ترکیب های موجود در سبوس برنج، به دو بخش آلی و معدنی تقسیم می‌شود که بخش آلی آن را ترکیب های سلولز، همی سلولز، لیگنین و... تشکیل می دهند و بخش معدنی آن شامل سیلیکا و اکسیدهای فلزی است. یکی از فراوان ترین مواد تشکیل دهنده سبوس برنج، سیلیکا است. بیست درصد سبوس ...
بیشتر
سابقه و هدف:
تولید برنج سبوس دار، در جهان حدود 482 میلیون تن است. ترکیب های موجود در سبوس برنج، به دو بخش آلی و معدنی تقسیم می‌شود که بخش آلی آن را ترکیب های سلولز، همی سلولز، لیگنین و... تشکیل می دهند و بخش معدنی آن شامل سیلیکا و اکسیدهای فلزی است. یکی از فراوان ترین مواد تشکیل دهنده سبوس برنج، سیلیکا است. بیست درصد سبوس برنج، خاکستر سفید رنگی است که منبعی غنی از سیلیکا (بیش از 90 درصد) بوده و بعد از سوختن کامل سبوس برنج در زمان و دمای کنترل شده، به دست می آید. در کشورهای دیگر بازیافت این سیلیس، کاربردهای متعددی در صنعت های آرایشی و بهداشتی و صنعت های الکترونیک دارد ولی در کشور ما این بازیافت صورت نمی گیرد. هدف این مقاله، بازیافت سیلیکا از سبوس برنج و استفاده از این سیلیکا، بعنوان ماده پر کننده ستون کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا است، که در نتیجه آن، سیلیکای بازیافتی از برنج، به سیلیکایی ارزشمند و با ارزش افزوده بسیار بالا تبدیل می شود.
مواد و روش ها:
برای سنتز سیلیکاژل متخلخل کروی از سبوس برنج باید در ابتدا آماده سازی های فیزیکی سبوس، انجام شده و با واکنش های اسیدی و تنظیم pH و به دنبال آن حرارت دادن (سوزاندن در دماهای بالا)، پودر سفید رنگ به دست آید. سپس در شرایط قلیایی، این پودر به محلول سدیم سیلیکات تبدیل می شود. از روش سل – ژل برای سنتز سیلیکاژل متخلخل کروی استفاده شد. پس از آماده سازی و پرکردن ستون با سیلیکاژل کروی سنتز شده، ابتدا ترکیب های فلاونوئیدی توسط ستون سیلیکاژل آنالیز شده و سپس سیلیکاژل با وانکومایسین، عامل دار شده و برای جداسازی انانتیومرهای پروپرانولول مورد تست قرار گرفت.
نتایج و بحث:
نتایج به دست آمده از جداسازی فلاونوئیدها و پروپرانولول نشان داد که سیلیکای تهیه شده می تواند بستر بسیار مناسبی برای نشاندن گروه های عاملی روی آن باشد. تست سیلیکای سنتز شده که منشا آن سیلیکای بازیافتی از سبوس برنج است، نشان داد که عمل بازیافت بخوبی رخ داده و سبوس برنج بعنوان محصول جانبی و دور ریز در فرآیند تولید برنج، به سیلیکایی با ارزش افزوده بسیار بالا و کاربردی در ستونهای پبشرفته مورد استفاده در دستگاه های کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا، تبدیل شده است.
نتیجه گیری:
کشور ما ایران یکی از بزرگترین تولید کنندگان برنج است. سبوس برنج همچون سیلیس معادن، می تواند بازیافت و خالص شده و بعنوان فاز ساکن ستون های کروماتوگرافی مایع مورد استفاده قرار گیرد.
