مهدی جعفری؛ غلامرضا زهتابیان؛ حسن احمدی؛ طیبه مصباح زاده؛ علی اکبر نوروزی
چکیده
سابقه و هدف: پدیده گرد و غبار در شرایط امروزی ایران به عنوان یک خطر جدی مشکل های عمدهای را برای محیط زیست و سلامت مردم به وجود آورده است. تحقیق ها نشان می دهد که بسامد و شدت این طوفان ها در سال های اخیر افزایش یافته است. افزون بر این مدل های عددی هواشناسی نیز به تنهایی قادر به ردیابی و آشکارسازی طوفان نیستند و این ...
بیشتر
سابقه و هدف: پدیده گرد و غبار در شرایط امروزی ایران به عنوان یک خطر جدی مشکل های عمدهای را برای محیط زیست و سلامت مردم به وجود آورده است. تحقیق ها نشان می دهد که بسامد و شدت این طوفان ها در سال های اخیر افزایش یافته است. افزون بر این مدل های عددی هواشناسی نیز به تنهایی قادر به ردیابی و آشکارسازی طوفان نیستند و این امر ضرورت استفاده از روش های بارزسازی گرد و غبار بر اساس داده سنجش از دور را نمایان می سازد. هدف این تحقیق، تجزیه و تحلیل داده های آماری و شناسایی روزهای همراه با گرد و غبار، منشا گرد و غبار وارد شده به منطقه اصفهان و شناسایی مسیر حرکت آن می باشد. مواد و روش ها: برای بررسی آماری گرد و غبار، از داده های گرد و غبار به صورت روزانه در 8 ساعت دیده بانی ساعتی در قالب کدهای ویژه ای در دوره 4 ساله (2013 - 2010)، از ایستگاه منتخب در منطقه مطالعاتی با دوره آماری مناسب، از سازمان هواشناسی گرفته شد که با استفاده از روش های آماری پردازش و تحلیل شدند. بمنظور پهنه بندی فراوانی گرد و غبار در سطح استان، با استفاده از روش IDW مبادرت به میان یابی و تبدیل داده های نقطه ای به پهنه ای گردید و نقشه پهنه بندی پراکندگی برای دوره آماری 2013 - 2010 در محیط نرم افزار GIS ترسیم شد. بمنظور بارزسازی پدیده گرد و غبار، پس از تصحیح هندسی تصاویر، مقادیر رادیانس تصاویر با استفاده از عکس تابع پلانک به دمای درخشندگی تبدیل شد. تصحیحات و پردازش تصاویر در محیط ENVI صورت پذیرفت. با توجه به تاثیر عمده ای که ذرات گرد و غبار بر روی میزان بازتابش و دمای درخشندگی باندهای 31 و 32 سنجنده مادیس می‌گذارند، از تفاضل دمای درخشندگی دو باند بیان شده بمنظور بارزسازی توده های گرد و غبار استفاده شد. از آنجایی که آلبیدوی1 رخداد گرد و غبار در طول موج 12 میکرومتر بیشتر از طول موج 11 میکرومتر است بنابراین اختلاف دمای درخشندگی طول موج های 11 و 12 میکرومتر مربوط به رخداد گرد و غبار منفی است. همچنین بمنظور جلوگیری از آشکارسازی نواحی ابری آستانه دمایی 290 درجه کلوین مربوط به محدوده طیفی 12 میکرومتر اعمال شد. بمنظور ردیابی مسیر حرکت ذرات گرد و غبار مدل های اسپلیت2 به کار گرفته شد. نتایج و بحث: نتایج تحقیق نشان می دهد که در مجموع 1467 روز پدیده گرد و غبار بدون در نظر گرفتن شدت وقوع این پدیده برای ایستگاه های منتخب طی دوره آماری 2013 - 2010 گزارش شده که ایستگاه نایین با 634 روز بیشترین و ایستگاه کاشان با 50 روز کمترین فراوانی گرد و غبار را دارا بودند. همچنین نتایج گویای آن است که ماه های می، ژوئن و آوریل بیشترین و ماه های دسامبر و ژانویه کمترین درصد رخداد را دارا بودند. بررسی فراوانی ماهانه گرد و غبار نشان داد که 44.57% از کل رخداد گرد و غبار در ماه آوریل، می و ژوئن و 32.4% در ماه دسامبر و ژانویه به وقوع پیوسته است. با این توصیف می توان گفت که تغییرات فراوانی ماهانه گرد و غبار در منطقه بیشتر از هر چیز ازشرایط اقلیم همدید حاکم در منطقه در ماه های سال تبعیت می کند. نتایج حاصل از پهنه بندی در طی دوره آماری نشان داد که بخش های جنوب شرقی استان بویژه ایستگاه نائین دارای بیشترین وقوع گرد و غبار است. کاربرد ویژگی های مربوط به دمای درخشندگی و اعمال آستانه های دمایی بمنظور تفکیک گرد و غبار از عوارض زمینی بویژه در منطقه های با پس زمینه روشن که دارای بازتابندگی مشابه هستند و نیز تفکیک گرد و غبار از ابرها، در بارزسازی گرد و غبار یاریرسان بوده است. نتایج حاصل از ردیابی نشان می دهد که مسیر اصلی برای انتقال گرد و غبار به منطقه مورد مطالعه جنوب غربی – شمال شرقی است. نتیجه گیری: به طور کلی، با توجه به تصاویر ماهواره ای در روز شروع و روز اوج گرد و غبار، منبع های اصلی گرد و غبارهای وارد منطقه مورد مطالعه شامل بیابان های شمال صحرای عربستان می باشند. براساس نتایج به دست آمده از پردازش تصاویر ماهواره ای شمال عربستان به عنوان منشا و خروجی مدل های اسپلیت مسیر جنوب غربی - شمال شرقی، مسیر اصلی ورود گرد و غبار برای اصفهان محسوب می شوند.
محمود رضا طباطبائی؛ کریم سلیمانی؛ علی اکبر نوروزی
دوره 10، شماره 1 ، مهر 1391
چکیده
شبکه آبراهه ای حوزه آبخیز مجموعه ای از آبراهه ها و رودخانه ها بوده که وظیفه هدایت و زهکشی جریان های آب سطحی را در یک حوزه آبخیز بعهده دارند. این داده های مکانی ، نقش مهمی را در مطالعات فیزیوگرافی ، هیدرولوژی ، فرسایش و رسوب یک حوزه آبخیز به عهده دارند. یکی از پارامترهای فیزیکی حوزه آبخیز نسبت انشعاب بوده که مقدار کشیدگی یا گردی حوزه آبخیز ...
بیشتر
شبکه آبراهه ای حوزه آبخیز مجموعه ای از آبراهه ها و رودخانه ها بوده که وظیفه هدایت و زهکشی جریان های آب سطحی را در یک حوزه آبخیز بعهده دارند. این داده های مکانی ، نقش مهمی را در مطالعات فیزیوگرافی ، هیدرولوژی ، فرسایش و رسوب یک حوزه آبخیز به عهده دارند. یکی از پارامترهای فیزیکی حوزه آبخیز نسبت انشعاب بوده که مقدار کشیدگی یا گردی حوزه آبخیز را نشان می دهد. بطور کلی ، نسبت انشعاب حوزه آبخیز که بر اساس شبکه آبراهه ای رتبه بندی شده محاسبه می گردد، یکی از معیارهای ارزیابی الگوی آبنمود سیل حوزه آبخیز می باشد. در این رابطه ، شبکه های آبراهه ای ناپیوسته، یک مانع جدی در برابر رتبه بندی آبراهه ها می باشند. این لایه های مکانی رقومی که در قالب و مقیاس های مختلف آماده می شوندغالبا دارای نقایصی در ساختار توپولوژی خود می باشند(ناپیوستگی و عدم انطباق صحیح با الگوی جهت جریان آب در حوزه آبخیز) این نقایص ، مشکلات دیگری در محاسبه سایر پارامترهای فیزکی حوزه آبخیز نظیر طول آبراهه ها، تراکم آبراهه ها، رتبه بندی آبراهه ها و نظایر آن بوجود می آورد.از سوی دیگر ، توابع درونی ساخته شده در نرم افزارهای سامانه اطلاعات جغرافیائی قادر به تصحیح این گونه آبراهه ها نیستند . در تحقیق حاضر ، در محیط نرم افزارArcGIS با استفاده از اجزاءArcObjects یک مدل جدید طراحی و ساخته شده است که قادر به حل مشکلات شبکه آبراهه ای حوزه آبخیز می باشد. بطور خلاصه ، بوسیله مدل ساخته شده ، یک شبکه آبراهه ای ساخته می شود که در آن ، هیچ گونه آبراهه اضافی تولید نشده بلکه آبراهه های اصلی ناپیوسته و جهت های جریان نادرست آن ها اصلاح میگردد. این شبکه آبراهه ای سپس بوسیله مدل رتبه بندی شده و می تواند درمحاسبه نسبت انشعاب و سایر محاسبات که در آن ها شبکه آبراهه ای پیوسته و منطبق با الگوی جریان نیاز است مورد استفاده قرار گیرد .
علی اکبر نوروزی؛ مهدی همایی؛ عباس فرشاد
دوره 9، شماره 1 ، مهر 1390
چکیده
گسترش روندشور شدن خاک از چالش های مهم زیست محیطی عثر کنونی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک است .به منظور شناسایی شوری خاک، پژوهشی با تلفیق تصاویر ماهواره ای لندست TM در سال 1388 و مدل های آمار مکانی ، انجام و تعداد 288 نمونه در دشت گرمسار و ایوانکی از افق شناسائی سطحی خاک(میانگین 0-15 سانتی متر ) ، برای بررسی ارتباط بین هدایت الکتریکی و بازتاب ...
بیشتر
گسترش روندشور شدن خاک از چالش های مهم زیست محیطی عثر کنونی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک است .به منظور شناسایی شوری خاک، پژوهشی با تلفیق تصاویر ماهواره ای لندست TM در سال 1388 و مدل های آمار مکانی ، انجام و تعداد 288 نمونه در دشت گرمسار و ایوانکی از افق شناسائی سطحی خاک(میانگین 0-15 سانتی متر ) ، برای بررسی ارتباط بین هدایت الکتریکی و بازتاب های طیفی ماهواره، برداشت و به آزمایشگاه ارسال شد؛ آنگاه آنالیز چند متغیره و به ویژه رابطه همبستگی مجذور حداقل متوسط (OLS) برای بررسی رابطه خصوصیات طیفی ماهواره و هدایت الکتریکی خاک انجام گرفت .در این رابطه ، باند هفت ماهواره با طول موج بلند و شاخص انتقال طیفی 3 ( رطوبت خاک ) درمدل اول و باند یک ماهواره در طول موج مرئی آبی ، همراه با مولفه اصلی دوم در مدل دوم در سطح 99% اطمینان ، حدود 60% از تغییرات هدایت الکتریکی را پیش بینی و برآورد نمودند. ارزیابی دقت دو مدل با انجام اعتبار سنجی بر روی 52 نقطه در دشت ایوانکی با شرایط مشابه دشت گرمسار انجام گرفت؛ پس از آن از آماره های متوسط مطلق خطا و مجذور متوسط خطا بمنظور ارزیابی کیفیت و میزان خطای دو مدل تخمینگر ، با دقت 49/0 دسی زیمنس و 1/4 دسی زیمنس استفاده شد. بنابر این با نسبت پایین میزان مجذور متوسط خطا، برآوردهدایت الکتریکی برای تولید نقشه شوری خاک مناسب تشخیص داده شد؛ سپس ارزیابی آنالیز حساسیت بر روی عوامل موثر در دو مدل نشان داد که باند مرئی یک و باند هفت مادون قرمز میانی ، به ترتیب بیش از3 و 5/2 برابر نسبت به مولفه های اصلی 2 و شاخص انتقال طیفی 3 در برآورد شوری خاک حساس اند، بنابر این در استفاده از آن باید نهایت دقت را بکار برد.
