مدلسازی اثرات تغییر اقلیم بر پراکنش ماهی سونگ Luciobarbus esocinus در سناریوهای مختلف اقلیمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، واحد بوشهر ، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

2 گرو ه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگا ه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

سابقه و هدف: ایران یکی از نقاط داغ تنوع زیستی در جهان است، با این حال، گونه‌های ماهیان رودخانه‌ای در این کشور در حال حاضر در معرض تهدید انواع فشارهای انسانی و طبیعی قرار دارند. تغییر اقلیم بعنوان یک تهدید بزرگ در کنار سایر تهدیدها می ­تواند تاثیر قابل توجهی بر تنوع زیستی ماهیان آب شیرین داشته باشد. در این راستا، پیش‌بینی تغییرات بالقوه زیستگاه در پاسخ به تغییرات اقلیمی برای گونه‌های ماهیان آب شیرین در ایران بسیار ضروری است. این مطالعه با هدف مدل‌سازی پراکنش مکانی ماهی سونگ با استفاده از مدل مکسنت (MaxEnt) در دو مقیاس‌ زمانی (2050 و 2080 میلادی) تحت سناریوهای اقلیمی خوش‌بینانه (RCP2.6) و بدبینانه (RCP8.5) در محیط نرم‌افزاری R می ­باشد. این گونه از خانواده کپور ماهیان و بومی ایران می‌باشد. این گونه بعنوان ماهی خوراکی بسیار ارزشمند است، اما بدلیل صید بی‌رویه و از بین رفتن زیستگاه تعداد آن­ها کاهش یافته و باعث آسیب‌پذیری آن شده‌است. و به دلایل فوق، در طبقه "آسیب‌پذیر" (VU) اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی ((IUCN) International Union for Conservation of Nature) قرار گرفته است (Coad, 2018). بنابراین، آگاهی از اثرات تغییر اقلیم بر این گونه، در راستای تعدیل این اثرات و ارائه راهکارهای مناسب حفاظتی جهت تدوین و تنظیم برنامه‌های مدیریتی در آینده امری ضروری تلقی می‌شود.
مواد و روش­ ها: در این مطالعه از مدل MaxEnt برای پیش‌بینی توزیع مکانی ماهی سونگ در دو مقیاس زمانی مختلف (2050 و 2080 پس از میلاد) تحت سناریوهای خوش‌بینانه (RCP2.6) و بدبینانه (RCP8.5) استفاده گردید. برای تحلیل از محیط نرم افزار R استفاده شده است. متغیرهای محیطی شامل شیب، محدوده دمایی سالانه، تجمع جریان، بارندگی سالانه، دمای میانگین سالانه و منطقه زهکشی بالا­دست می­ باشند. داده­ های مربوط به مشاهدات این گونه از نمونه­ برداری­ ها و منابع مختلف کتابخانه ­ای جمع ­آوری شده است. عملکرد مدل­سازی در پیش بینی توزیع گونه نیز توسط معیار AUC (Area Under the Curve) ارزیابی شده است.
نتایج و بحث: این مدل عملکرد عالی را در پیش‌بینی توزیع گونه‌ها نشان می‌دهدزیرا مقدار AUC  برابر 989/0 بوده است. در بین متغیرهای محیطی، میانگین سالانه دما و شیب بعنوان مؤثرترین عوامل در تعیین پراکندگی ماهی سونگ بوده ­اند. علاوه بر این، این مطالعه کاهش پیش ­بینی شده در محدوده پراکنش این گونه را تحت سناریوهای خوش­بینانه و بدبینانه برای سال ­های 2050 و 2080 نشان می­ دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modeling the Impacts of Climate Change on the Distribution of the Song Fish Luciobarbus esocinus Heckel, 1843 Under Various Climate Scenarios

نویسندگان [English]

  • Mahmood Rezaei 1
  • Abdolrahim Pazira 1
  • Azad Teimori 2
  • Fazel Amiri 1
1 Department of Environment, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran
2 Department of Biology, Faculty of Sciences, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • biodiversity
  • conservation
  • climate change
  • species distribution modeling
  • Iran
فصلنامه علوم محیطی
دوره 22، شماره 2
1403
صفحه 197-210

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار