وضعیت زیستی و تنوع گونه ای مهره داران استان اردبیل

نوع مقاله : Original Articles

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 کارشناس زیست شناسی، اداره کل حفاظت محیط زیست اردبیل

چکیده

بررسی وضعیت زیستی و تنوع گونه ای مهره داران استان اردبیل راهی برای شناسایی قابلیت ها و تنگاهای محیط زیست طبیعی استان در جهت مدیریت حفاظت از گونه و زیستگاه است. در این مطالعه در گام نخست، بوم سازگان استان اردبیل به عنوان بسترهای زیستی، شناسایی و طبقه بندی و پس از تعیین حدود، عوامل زیستی(اقلیم، منابع آب، پوشش گیاهی و پناهگاه و امنیت) در آن ها بررسی شد. در گام بعدی مهره داران استان اردبیل به تفکیک رده ثبت شده و بر اساس موقعیت گونه، نوع زیستگاه و نوع تغذیه، طبقه بندی و طبق مقررات ملی، ضمائم CITES و فهرست IUCN مورد ارزیابی قرار گرفته و بر این مبنا گونه های شاخص استان تعیین گردیدند. تعداد جمعیت گونه های شاخص بر حسب مورد با استفاده از روش های شمارش دسته جمعی، تعیین حداقل جمعیت و تخمین تراکم در واحد سطح ، برآورد و مناطق پراکنش آن ها در سطح استان مشخص و وضعیت زیستی آنها و گونه های همراه در این زیستگاه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعات نشان داد که استان اردبیل به علت تنوع زیستگاهی کم نظیر از تنوع گونه ای قابل ملاحظه ای برخوردار است. در اغلب زیستگاه ها چهار عامل عمده زیستی در اثر فعالیت های انسانی و شکار بی رویه در معرض تخریب قرار دارد. به همین جهت گونه های شاخص با کاهش شدید جمعیتی و بحران زیستی مواجه بوده و از مجموع 287 گونه مهره دار شناسایی شده ، از نظر مقررات ملی هشت گونه در خطر انقراض62 گونه حمایت شده می باشند . همچنین از نظر مقررات بین المللی 39 گونه در ضمائم CITES و 21 گونه در فهرست سرخ IUCN قرار دارند. همچنین نسل دو گونه آهو و میش مرغ در زیستگاه های استان منقرض شده است.تخریب زیستگاه،عدم امنیت کافی و کاهش منابع غذایی عوامل اصلی نابودی گونه ها می باشند که تاثیر هر یک از این عوامل در این فرآیند به ترتیب 39،53 و 4 درصد برآورد شده است. حفاظت زیستگاه با ایجاد منطقه حفاظت شده در منطقه آق داغ و حفاظت گونه با ایجاد منطقه شکار ممنوع در کوهستان سبلان و کناره های ارس راهکارهای اساسی مدیریتی برای حمایت و حفاظت از اجتماعات جانوری در استان اردبیل می باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Composition and Species Diversity of Vertebrates in Ardabil Province

نویسندگان [English]

  • Elham Sheikh Jabbary 1
  • Hossein sheikh Jabbary 2
1 M.Sc., Student in Biosystematics, Faculty of Sciences, Shahid Beheshti University
2 B.Sc., Department of Environment, Ardabil Province