توسعه چارچوبی از سیستم شاخصی برای اندازه گیری کیفیت محیطی شهری :نمونه موردی تهران

نوع مقاله : Original Articles

نویسندگان

1 ، گروه شهرساز، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

2 ، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻢ وﺻﻨﻌﺖ اﯾﺮان، تهران

3 دانشجوی دکتری، گروه معماری و مهندسی محیطی، دانشکده علوم محیطی، دانشگاه ناگویا ژاپن

چکیده

شهرها به عنوان سکونتگاه اصلی نوع بشر، مکان هایی پویا و پیچیده تلقی می شوند. امروزه شهرها با چالش های گوناگونی مواجه هستند که کیفیت و به دنبال آن کیفیت نواحی مسکونی شان را با تهدید مواجه کرده است. هدف این مقاله توسعه ابزاری متشکل از شاخص های مرتبط و ارزیابی اهمیت نسبی شان به منظور سنجش کیفیت محیطی منازل مسکونی و واحدهای همسایگی شهری است. روش شناسی تحقیق بر پایه انجام مصاحبه های حضوری بود و از مصاحبه شوندگان خواسته شد تا ضمن فهرست بندی کردن، انتخاب اهمیت ، گروه بندی و رتبه بندی شاخص ها درنهایت به ارزیابی مشخصه ها ورتبه بندی و ارزیابی مشخصه های درون هر گروه بپردازند. سپس با استفاده از 4 روش برآورد وزن ، اوزان مشخصه ها مشخصه ها محاسبه و آثار مولفه هایی چون واحد همسایگی ، سن و جنسیت بر تفاوت های مشاهده شده در اوزان مشخصه ها مورد بررسی مقایسه ای قرار گرفت . با استفاده از دو روش خوشه بندی ، طراحی مدل تجربی کیفیت محیطی انجام گرفت. با استفاده از آنالیز رگرسیون چند متغیره ، مشخص شد که برازش مدل نسبتا بالا بود(49%) مشخصه های مهم عبارت بودند از :بوی بد، آلودگی ، کمبود امکانات و مخاطرات ایمنی . سنجش های ذهنی و ادراک های ساکنین دو محله با هم تفاوت داشتند. مشخص شد که میزان رضایتمندی مسکونی در میان ساکنین زعفرانیه بیشتر است ، هم چنین رضایت ازمنزل مسکونی و واحد همسایگی نیز در میان ساکنین زعفرانیه بیشتر است، اما در مورد رضایت ازهمسایه ها رضایتمندی مردم خانی آباد بیشتر است. در نهایت ، پس از مقایسه نتایج، الزاماتی برای سیاست گزاری توسعه شهری ارائه گردید .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developing a Framework of Indicator System for Measurement of Urban Environmental Quality A Case Study From Tehran

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Rafieian 1
  • Esmaile Shieh 2
  • Ayoobb Sharifi 3
1 Department of Urban and Regional Planning, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University
2 Department of Urban and Regional Planning, Faculty of Planning and Architecture, University of Science and Technology
3 PhD Candidate, Department of Architecture and Environmental Engineer, Graduate School of Environmental Studies, Nagoya University, Japan
چکیده [English]

Cities are complex and dynamic entities which are the main habitat of mankind. Nowadays cities are facing various challenges that threaten their quality and consequently that of urban residential areas. Developing relevant indicators is a vital step toward assessing these environments quality and can led to better decision making. The aim of this paper is to develop a tool comprising relevant indicators and to assess their relative importance for measuring the environmental quality of dwellings and urban neighborhoods. Impetus for the research was a need to inform planning and policy decisions in the Tehran metropolitan area. Residents of two Tehran neighborhoods participated in this study. During interviews, respondents were presented with five tasks: an inventory task, an importance selection task, a grouping task, a ranking and rating task for groups of attributes, and finally, a ranking and rating task for attributes within each group. After acquiring the needed data, attribute weights were calculated using four weight estimation methods. Next, the effects of neighborhood, sex, and age on the observed differences in attribute weights were examined, and a Comparison between the methods of attributes weight calculation was conducted. Based on two cluster solution methods, attributes were assigned to different clusters. These resulting clusters were then used to design the empirical model of urban environmental quality. In the end, after comparing the results of current study with those of previous studies, some amendments are suggested to be incorporated in revision of Iranian urban planning process, and some implications are presented for urban development policy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Urban indicators
  • Clustering
  • Policy making
  • Resident participation
  • Resident perception
  • Tehran