برخی نیازهای بوم شناختی و چگونگی بهره وری از گونه Seidlitzia rosmarinus در اراضی بیابانی استان یزد

نوع مقاله : Original Articles

نویسندگان

1 گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واحد میبد

2 بخش منابع طبیعی، ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺸﺎورزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺘﺎن ﯾﺰد

چکیده

گیاهان به عنوان یکی از اجزای مهم در بخش زنده اکوسیستم های مرتعی روابط تنگاتنگی با دیگر اجزای آنها دارند. حفاظت، احیا و توسعه پایدار در بخش منابع طبیعی مستلزم شناخت هر چه بیشتر این روابط می باشد. به همین انگیزه دراین پژوهش به بررسی و معرفی برخی ویژگی ها درگونه Seidlitzia rosmarinus پرداخته شده است. برای دستیابی به این مهم ، ابتدا تیپ های گیاهی واجد گونه های اشنان در محدوده نقشه های پوشش گیاهی مطالعه شده در استان یزد مجزا گردید. دیگر نتایج پژوهشی مرتبط با این گونه ودیگر گیاهان سازگار در رویشگاه های آن مرور گردیده و به جمع بندی آنها پرداخته شد. نتایج نشان داد که رویشگاه اشنان در سطحی بالغ بر 600 هزار هکتار از اراضی واقع در حاشیه کویرهای استان یزد گسترش دارند. 10 تیپ گیاهی با گونه غالب اشنان و 9 تیپ گیاهی دیگر دارای گیاه دوم یا سوم از این گونه می باشند. این تیپ های گیاهی عمدتا در حدود ارتفاعی 900 تا 1750 متر از سطح دریا واقع شده و میزان بارندگی آنها کمتر از 100 میلی متر در سال است. بالا بودن سطح سفره آب زیرزمینی و شوری خاک دو ویژگی بارز اراضی مساعد برای گسترش این گونه است . گیاه اشنان در اوایل پاییز به گل دهی می رسد و بذر دهی آن نیز در اوایل آذر ماه رخ می دهد .تولید بذر زیاد و سرعت بالای جوانه زنی از جمله خصوصیات مثبت در زادآوری آن محسوب می شود. این گیاه به خوبی مورد استفاده شتر واقع می شود به طوری که ارزش رجحانی آن در چرای آزاد پس از گونه تاغ و در مرتبه دوم قرا رمیگیرد. چنانچه علوفه این گیاه به طور دستی نیز در ا ختیار شتر قرار داده شود، ارجحیت غذایی بالایی را دارا خواهد بود. جهت جلوگیری از پدیده پژمردگی درگیاه اشنان، بهره برداری سالانه به صورت چرای آزاد به وسیله شتر در اراضی مستعد آن قابل توصیه است. علاوه بر آن می توان با هرس کف بر در دوره دو ساله ، علوفه برداشت شده را در ترکیب با گیاهان دیگر به صورت دستی در اختیار شتر قرار داد و با اینکه با سوزاندن ، نمک کربنات سدیم از آن ها استحصال نمود. ایجاد یا احیاءپوشش گیاهی در اراضی حاشیه کویر با استفاده از این گونه و به همراه دیگر گیاهان شورپسند میسر می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Some Ecological Requirements and Exploitation of Seidlitzia rosmarinus in the Desert Region of Yazd Province

نویسندگان [English]

  • Naser Baghestani Maybodi 1
  • Mohammad Taghi Zare 2
1 Department of Agriculture and Natural Resources, Faculty of Range and Water Management, Islamic Azad University, Meybod, Iran
2 Department of Natural Resources Senior Research ,Yazd Agricultural and Natural Resources Research Center, Yazd, Iran
چکیده [English]

Plants are one of the most important factors of rangeland ecosystems that have in close relation with other ecosystem factors. For the protection, restoration and stable development of these ecosystems it is necessary to recognize present relationships more and more. So, in this research some characteristics of Seidlitzia rosmarinus were studied. First, Seidlitzia rosmarinus plant types were identified in a cover map area of Yazd Province and the results of other research about this species were reviewed and collated. Results show that Seidlitzia rosmarinus is dominant in about 600000 hectares of lands located in the margin of Yazd playa. There are 10 plant types with Seidlitzia rosmarinus predominating and, out of 9 plant types, it is second or third species. The mentioned plant types are located at altitudes between 900- 1750 meters and where the average annual rainfall is lower than 100 mm. High water tables and salinity are two characteristics of this land. The flowering stage starts in early autumn and seeds ripen at the end autumn. High seed production and germination rate are useful characteristics for reproduction. This plant was consumed well by camels, so that not only in range grazing but also in hand feeding it has a suitable preference value. In order to control wilting of Seidlitzia rosmarinus, camel grazing was recommended. Furthermore, its forage can be harvest every other year and mixed with other forage for camel feeding. Sodium carbonate salt was extracted by biomass burning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords:Seidlitzia rosmarinus
  • Preference value
  • Reproduction
  • Camel
  • Sodium carbonate
  • Desert
  • Yazd